YBS Veri ve Bilgi Yönetimi: Bilgi Yönetimi Sistemleri
VERİ VE BİLGİ YÖNETİMİ
|
cd
BİLGİ YÖNETİM SİSTEMLERİ
ba
|
Bilgi Yönetim Sistemleri, Bilgi Keşif Sistemleri,Bilgi yakalama sistemleri ve bilgi paylaşma sistemlerinden oluşur.
BİLGİ KEŞİF SİSTEMLERİ
Bilgi keşif sistemleri;bilginin oluşturulması için sosyalleşme ve veri madenciliği konularından yararlanılarak yeni bilginin üretilmesini sağlar.
Bir İşletmenin Bilgiyi Yönetebilmesi için ilk aşamada çalışabileceği bilgiye ihtiyacı vardır.
Bilgi Nasıl Keşfedilir
1. Sosyalleşme yoluyla; diğer insanlarda bulunan bilginin ortaya çıkarılmasıdır. Örnek grup çalışması yolu ile insanların konuşarak, tartışarak yeni bilginin ortaya çıkarılması verilebilir.
2. Açık veriden gözlem yoluyla; ilginç desenler çıkartarak bilgiyi keşfetmek. Buna veri madenciliği ve web madenciliği ile verinin örgütte karar vermek için bilgiye dönüştürülmesi verilebilir.
Teknolojiler, bilgi keşif sistemlerini birleşik süreçleri kolaylaştırmak için kullanılırlar. Örneğin günümüzde bilgi, veri madenciliği teknolojileri kullanılarak ortaya çıkabilirler veri madenciliği ile işletme ortak aklı için önemli bir değer olan tahmin ve sınıflandırmak için modeller oluşturulabilir.
Sosyalleşme Kullanılarak Yeni Bilginin Üretilmesi
Sosyalleşme genellikle yazılı veya sözlü talimatlarla belirlenen sorunların çözümü ve yeni bilgilerin ortaya çıkması için yapılan ortak grup faaliyetleridir. Sosyalleşme araştırıcılar ve yeni ile eski çalışanlar arasında ortak etkinlik yoluyla örtülü bilginin keşfini sağlar örneğin bir çok örgüt beyin fırtınası kampları düzenleyerek ar-ge süreçlerinde karşılaştıkları problemleri çözmeye çalışırlar.
Yeni Bilgi İçin Veri Madenciliği Kullanmak
Veritabanlarında bilgi keşfi olarak bilinen veri madenciliği, veriden desen bulma ve yorumlamayı, algoritmalar tarafından oluşturulan desenleri yorumlayarak yeni uygulamalar geliştirmeyi içeren bir süreçtir. Son yıllarda gelişen teknolojiyle beraber veri madenciliği şirketler tarafından daha fazla kullanılmaya başlanmıştır. Veri madenciliği son yıllarda pazarlama, parakende, bankacılık, telekomünikasyon sektörlerinde başarıyla uygulanmıştır.
Bilgi Keşif Sistemlerinin Tasarımı
· İşi Anlama; Hedefleri ve gereklilikleri geliştirmek.
· Veriyi Anlama; Veriyi detaylı olarak incelemek ve içinde bulunan saklı desenler hakkında hipotez geliştirmek.
· Veri Hazırlamak; Veri kaynağıyla bağlantı kurmak ve veri madenciliği modelinde kullanılacak veri kümesini oluşturmak.
· Modelleme; Bir yada daha fazla veri madenciliği modeli seçmek,parametreleri belirlemek,denemek ve iyileştirmek.
· Deneme; İş hedeflerine göre model ya da modelleri denemek, gözden geçirmek ve gerekiyorsa iyileştirmeleri yapmak.
· Kurulum; Model sonuçlarını analistlere ve son kullanıcılara sunmak, model sonuçlarını iş süreclerine yorumlanacak ve uygulanacak şekilde düzenlemek.
Web’de Bilginin Keşfi
Web madenciliği; webde bulunan bilgilerin keşfedilmesi ve yorumlanmasıdır. Veri değişik kaynaklardan toplanmaktadır. Sunucu tarafı; istemci tarafı, site dosyaları, meta verileri gibi. İşlenecek olan ham veri ziyaretçilerin sayfaları gezerken bıraktıkları izlerin yanı sıra üye olurken verdikleri bilgilerden de oluşmaktadır.
Web İçerik Madenciliği, Veri Madenciliği ve Metin Madenciliğine benzemesine ragmen bir takım farklılıklar vardır. Web İçerik Madenciliği, Web belgeleri içerisindeki verileri çıkarmak için Veri Madenciliği teknikleri kullanır. Veri Madenciliğinde, tam olarak yapısal veriler kullanılırken; Web verileri kısmi yapılı ve yapısız verilerdir. Aynı şekilde, Web İçerik Madenciliği, Web üzerindeki bilgilerin çoğu metin tabanlı olduğu için Metin Madenciliği teknikleri kullanılır. Web İçerik Mühendisliği ile Metin Madenciliği arasındaki fark ise Metin Madenciliğinin tamamen yapısal olmayan veriler üzerinde odaklanmış olmasıdır.
Web İçerik Madenciliğinde kullanılan iki yaklaşım vardır;
– Bilgi Erişim Yaklaşımı; Kullanıcı profile baz alınarak kullanıcılara gösterilen bilgileri filtrelemek ve bilgiye erişimi geliştirmek için kullanılan yöntemdir.
– Veritabanı Yaklaşımı; Web’deki veriyi modellemek ve veriyi bütünleştirerek daha karmaşık bir yapıya sokmak için kullanılan yöntemdir. Bu yöntem sayesinde anahtar kelime tabanlı arama yerine daha gelişmiş sorgular çalıştırmak mümkün olur.
BİLGİ YAKALAMA SİSTEMLERİ
Bu sistemler örgütsel ve bireysel olarak bulunan açık ve kapalı bilgilerin ortaya çıkarılması ve saklanması için tasarlanmıştır. Bilgi çeşitli mekanizmalar ve teknoloji yardımıyla yakalanabilir ve bu bilgi daha sonra diğer insanlar tarafından kullanılabilir ve paylaşılabilir. Bilgi yakalamanın belki de en eski yolu hikaye anlatımıdır. Hikaye anlatımı, geçmişten günümüze eski nesillerin kendi bilgilerini sonraki nesillere aktarmak için kullandıkları mekanizmadır. Diğer taraftan bilgi yakalama sistemleri organizasyon içinde ve dışında mevcut olan bilgilerin işçiler, danışman, rakipler, müşteriler, önceki işverenler arasında yakalanmasına yardımcı olurlar. Bilgi yakalama sistemleri içselleştirmeyi ve dışsallaştırmayı sağlayan mekanizma ve teknolojilerdir.İçselleştirme bilginin kapalı bilgiye dönüşmesini sağlarken dışsallaştırma, kapalı bilginin açık bilgiye dönüşmesini sağlamaktadır. İçselleştirmeye gözlemle öğrenme, yüz yüze toplantılar örnek olarak verilebilirken dışsallaştırma ,modelleme ve prototip geliştirme örnek verilebilir.
Hikaye Kullanarak Örgüt Bilgisinin Yakalanması
Bu konu ile ilgili diğer önemli noktalar şunlardır;
v Hikaye anlatımını ve etkili olmalı yani örgütsel kapalı bilginin yakalanması ve taşınmasını sağlamalıdır.
v Öğrendiklerini diğer çalışanlar ile paylaşmak isteyenleri desteklemelidir.
v Örgütsel zor konular için metaforlar kullanmalıdır.
‘EĞER DİNLEYİCİ HİKAYEYE İLE İLGİLENİRSE BİLGİYİ ALIR’
POST
Hikaye Düzenleme ve Kullanımı İçin Teknikler
Snow’den hikaye düzenleme ve kullanımı için iki teknik öne sürmektedir.
1. Antropolojik gözlem tekniği; Saf katılımcılar, masum ve beklenmedik sorular sorarak , daha yüksek miktarda bilginin ortaya çıkmasını sağlar. Örn: Okulda öğrenciler örgütsel akışın nasıl olduğunu anlamak için masum sorular sorarak meraklarını giderirler ve bilgiyi öğrenirler.
2. Hikaye anlatım çemberi: Belirli bir düzeyde bulunan kişilerden oluşturulan gruplardır. Karakter ve içerik değiştirilmesi, dolaylı hikaye ve metafor kullanılması teknikleri kullanılabilir.
Kavram Haritaları
Düşünceler arası ilişkilerin görselleştirilmesidir. Bilgi şemaları kimi kez aşamalı bir biçimde kimi kez de sebepsel ilişkileri gösteren biçimle düzenlenir. Kavram haritası oluşturmada genellikle şu adımlar izlenir:
· Temel düşünceyi ya da diğerlerinin üstündeki en temel ilkeyi belirleme
· Temel düşünceyi ya da kavramı destekleyen ikincil düşünceleri ve kavramlarıı belirleme
· Ana düşünceyi haritanın en tepesine ya da ortasına yerleştirme
· Ana düşünce etrafındaki ikincil düşünceleri, ana düşünce ve birbirlerinin görsel gruplama
Kavram haritaları insanların nasıl öğrendikleri ile anlamlı öğrenme konuları arasında köprü kuran bir öğrenme ve öğretme stratejisidir.
BİLGİ PAYLAŞIMI
Bilgi Paylaşım Sistemleri Nelerdir?
Bilgi paylaşımı bilginin bir yerden, bir kişiden, bir mülkiyetten bir başkasına taşınması olarak tanımlanmaktadır. Bilgi paylaşım sistemleri örgüt çalışanları tarafından birbirleri arasında bulunan açık ve kapalı bilginin paylaşmasını sağlayan sistemdir. Örgütlerin bilgiyi paylaşabilmesi için bazı ilkelere uymaları gerekmektedir.
1. Güven unsuru (Bireyler arası ilişkilerin gelişmesi için önemlidir)
2. Etkin iletişim unsuru (Bireylerin duygu, düşünce ve bilgilerinin anlamasını sağlamak, bireyler arasında bağı kuvvetlendirmek için)
Bilgi Paylaşımını Etkileyen Faktörler
1. Kültür: Faktörlerden en önemlisidir. Kültür; bir toplumda, grup ya da örgütte paylaşılan tutum, davranış, alışkanlıklar,ilkeler, v.b unsurlardır. Bilgi paylaşımın gerçekleşmesi için güvene dayalı bir örgüt kültürü oluşturulması gerekmektedir. Bireyler arasında farklı yaşam tarzları, ortak dil olmaması,bireylerin birbirlerini anlamalarını olumsuz yönde etkiler.
2. Örgütsel İletişim: Örgütlerde iletişim belirli amaçları yerine getirmek için araç olarak kullanılmaktadır. Örgütte çalışanlara örgütle ilgili bilgi aktararak, çalışanların örgütü tanıması ve güvenlerinin artması için önemlidir. Bunların dışında örgütsel iletişim öğelerin örgütsel amaçlar yönünde etkileşimde bulunmasını sağlamaktadır.
3. Bilişim Teknolojileri Sistemi: Bilişim teknolojileri yeni ürün hizmetlerinin geliştirilmesinden, karar destek araçları sağlanmasına kadar farklı alanlarda etkilidir. Örgütlerde bilgiye kolay ulaşılması, daha geniş kitlelere ulaştırılması konusunda yardımcı olur.
4. Yönetici ve Lider: Günümüzün değişimlerine göre yönetici ve liderler yeniliklere daha açık olmalıdır.
5. Motivasyon: Bilgi yönetimi başarısı için en önemli faktörlerden birisi elverişli ve uygun bilginin kullanılması ve bireylerin motive edilmesidir.
6. Örgüt Yapısı: Bilgi paylaşımında başarılı olmak isteyen örgütler hiyerarşik yapının klasik bir biçim göstermediği, yerine esnek niteliğe sahip olan örgüt yapısını tercih etmelidir.
7. Sosyal Sermaye: Temelinde güven vardır bireylerin bireylerle grupların gruplarla ve örgütle ilişkini geliştiren karşılıklı bağımlılığı savunan ilişkileri ifade eder.
Örgüt İçi Bilgi Paylaşımını Zorlaştıran Faktörler
1. Güç ve Üstünlüğü Kaybedeceğim Korkusu: Stratejik bilgi güç kaynağı olarak algılandığından bireyler bilgilerini paylaştıktan sonra değerlerinin azalacağı korkusuna kapılmaktadır.
2. Bilgi Paylaşımı Davranışı Yeterli Derecede Ödüllendirilmediği: Birey bilgisini grupla paylaşmak yerine, kendisi kullanarak bireysel ödüllendirilmek isteyişidir.
Bilgileri Kiminle ve Nasıl Paylaşacağını Bilmemek: Bilgiler unutkanlık derecesine varacak şekilde içselleştirilir, bireyin diğer bireylerinde bu bilgiye sahip oldukları düşüncesini geliştirmesine sebep olur.
|
Yorumlar
Yorum Gönder